اطلاعات سودمند در طراحی پایپینگ

استاندارد(PROCESS PIPING)  ASME B31.3 :

بطور کلی این استاندارد مجموعه ای از ضوابط و قوانینی است که هر طرح لوله کشی که بر اساس این استاندارد طراحی می شود  باید این ضوابط را رعایت کند . این استاندارد شامل بخش های متعددی از جمله ضوابط طراحی ، متریال ، مونتاژ ، تست و بازرسی های فنی است که در مواردی به استاندارد های دیگر نیز ارجاع داده شده است ، این بدین معناست که استاندارد B31.3 به تنهایی همه موارد را در بر نمی گیرد و فقط حداقل های یک سیستم لوله کشی را بیان می کند.

این استاندارد در مورد نحوه طراحی هیچ دستورالعملی ارایه نمی دهد و تنها با ارایه فرمول ها و معادلات سعی در آسان نمودن کار طراحی دارد. 

پیگ

پیگ‌زنی (pigging) در مورد خطوط لوله شامل بازرسی خطوط لوله (pipeline inspection) به وسیله گیج‌ (gauge) و پیگ (pig) و انجام عملیات مختلف نگهداری در یک خط لوله می‌شود. این کار بدون متوقف کردن جریان در خط لوله انجام می‌شود.

پیگ زنی شامل تمیز کردن و بازرسی خط لوله می‌شود ولی محدود به این دو نیست. این کار به وسیله قرار دادن پیگ در لانچر پیگ (pig launcher) یا ایستگاه لانچینگ (launching station) انجام می‌شود که به صورت یک قیف با مقطع Y شکل در خط لوله است. سپس ایستگاه یا سکوی راه‌اندازی بسته شده و از جریان پر فشار محصول در خط لوله استفاده می‌شود تا پیگ را در امتداد لوله به جلو بفرستند تا زمانی که به تله گیرنده (receiving trap) یا گیرنده پیگ (pig catcher) یا ایستگاه دریافت (receiving station) برسد. 

پایپینگ

لوله‌کشی یا پایپینگ (piping) به صورت کلی به مهندسی پایپینگ اشاره دارد. پایپینگ به معنی به کار بردن اصول مهندسی مکانیک است که با طراحی، آنالیز، نصب، تست، راه‌اندازی و نگهداری از سیستم لوله‌کشی سر و کار دارد. از نظر صنعتی، تمام فعالیت‌های پایپینگ در انطباق با کدها و استانداردهای بین‌المللی و صنعتی و همچنین قوانین و مقررات محلی انجام می‌شوند.

سیستم پایپینگ شبکه‌ای از لوله‌ها (pipes) و اتصالات لوله (pipe fittings) و دیگر اجزای خاصی است که وظیفه مورد نیاز برای انتقال سیالات شامل مایعات، گاز و دوغاب را از یک محل به محل دیگر انجام می‌دهد. این یک روش موثر برای انتقال مایعات بدون تلفات قابل توجه در خواص و کیفیت مایع می‌باشد. 

استانداردها و کدهای پایپینگ

استانداردهای پایپینگ، طراحی کاربردی (application design)، قوانین ساخت و ملزومات قطعات پایپینگ مانند فلنج‌ (flang)، زانویی (elbow)، سه‌راهی (tee)، ولو (valve) و مانند آن را تعریف می‌کنند.

 

استاندارد

استاندارد (standard) را می‌توان به عنوان مجموعه‌ای از تعاریف فنی و رهنمودهایی به صورت "چگونه..." برای طراحان و سازندگان در نظر گرفت. عمل به استانداردها به شکل اختیاری تلقی می‌شود زیرا به صورت پیشنهاد ارائه شده‌اند و دارای قدرت قانونی نیستند. سازمان وضع کننده استاندارد به خودی خود توانایی این را ندارد که تولید کننده، بازرس و نصب کننده را مجبور کند که از استاندارد پیروی کنند. هر استاندارد دارای محدوده (scope) محدودی است که در همان استاندارد تعریف می‌شود.  

LPG & LNG چیست؟

گاز مایع (LPG) Liquefied Petroleum GAS

گاز مایع که بصورت مخفف LPG نامیده می شود معمولاً عمدتاً از دو ترکیب هیدروکربنی پروپان و بوتان با فرمول شیمیایی C4H10, C3H8 تشکیل شده است. بوتان خود شامل دو ترکیب ایزوبوتان ونرمال بوتان است. LPG که معمولاً در برخی نقاط دنیا به نام ترکیب عمده آن، پروپان، نیز شناخته می شود بعنوان محصول فرعی فرآیندهای تصفیه و تولید گاز طبیعی و پالایش نفت خام تولید می شود. LPG در آمریکا عمدتاً از 90% پروپان، 5/2% بوتان و هیدروکربنهای سنگین و مقدار کمی نیز اتان و پروپلین تشکیل شده است. گاز مایع فاقد رنگ، بو و مزه است و بطور کلی زیان آور نیست ولی در صورتیکه حجم زیادی از آن استشمام گردد باعث بیهوشی خواهد شد. به منظور آگاهی از نشت گاز مایع ترکیبات گوگرد دار بنام مرکاپتان شامل "اتیل مرکاپتان" و "متیل مرکاپتان" به گاز مایع افزوده می شود. 

انواع نفت خام

نفت خام مخلوط «رشادت - رسالت» (Reshadat-Resalat Crude Oil Blend)

نفت خام رشادت-رسالت قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به نام نفت خام مخلوط رستم و رخش خوانده می شد. بهره برداری از نفت خام رشادت در اوت 1969 و از میدان رسالت (رخش) از فوریه 1971 آغاز شد. تولید این نفت خام در دسامبر 1976 به دنبال تجاوز نظامی امریکا به سکوهای نفتی میدان های رشادت، رسالت و سلمان قطع شد و در اوت 1992 بهره برداری مجدد از آنها آغاز شد. این نفت خام با درجه «ای.پی.آی» 35، 1.7 درصد وزنی گوگرد دارد و نقطه ریزش آن 10- درجه سانتیگراد است.  

انواع گاز طبیعی

الف :گاز ساختگی (SUBSTITUTE NATURAL)

گاز ساختگی را می توان مانند گاز سنتز از گازسازی زغال سنگ و یا گازرسانی مواد نفتی بدست اورد ارزش گرمایی این گاز در مقایسه با گاز سنتز بسیار بالاتر است چون مانند گاز طبیعی بخش عمده آن را گاز متان تشکیل می دهد. گاز ساختگی را می توان با روش لورگی نیز بدست آورد ( همچنین نگاه کنید به لورگی - رهرگس فرایند) .

ب: گاز سنتز (SYNTHESIS GAS)  

روش های استخراج نفت

پس از عملیات حفر چاه و اصابت آن به مخزن نفت، به دلیل فشار زیاد موجود در مخزن، جریان نفت به سوی دهانه خروجی چاه سرازیر می شود. این مرحله از استخراج که عامل آن فشار داخل خود مخزن است به بازیافت اولیه نفت موسوم است. در برداشت اولیه نفت ، از انرژی خود مخزن برای تولید نفت استفاده می شود.البته این بدان معنا نیست که اگر نفت خود به خود به سطح زمین نیاید، برداشت اولیه وجود نخواهد داشت،بلکه وقتی از پمپ برای بالا آوردن نفت استفاده میکنیم،در واقع هنوز در مرحله اول برداشت نفـــــــت قرار داریم.در این مرحله انرژی خاصی وارد مخزن نمی شود.با افزایش تولید و کاهش فشار، سرعت تولید نیز کاهش می یابد تا اینکه فشار به حدی میرسد که دیگر نفت خارج نمی شود. در این مرحله ممکن است ار 30 تا 50 درصد کل نفت مخزن استخراج شود. علاوه بر فشار مخزن عوامل دیگری منند خواص سنگ مخزن و میزان تخلخل آنها و همچنین دمای مخازن نیز در میزان تولید مؤثرند.  

انتقال گاز طبیعی با فناوری های جدید

انتقال گاز به نقاط دوردست، همواره با مشکلات فراوانی روبه روبوده است. امروزه فناوری ال.ان.جی به عنوان راهکاری بسیار اقتصادی و قابل اطمینان در این زمینه مطرح است، اما پیشرفت های اخیر در زمینه استفاده از سایر فناوری ها نیز سبب شده است که استفاده از روش هایی نظیر CNG(گاز طبیعی فشرده شده) و هیدرات هم به عنوان راه حلی برای انتقال گاز به مناطق طولانی مطرح شوند.  

انتقال گاز طبیعی با فناوری های جدید

انتقال گاز به نقاط دوردست، همواره با مشکلات فراوانی روبه روبوده است. امروزه فناوری ال.ان.جی به عنوان راهکاری بسیار اقتصادی و قابل اطمینان در این زمینه مطرح است، اما پیشرفت های اخیر در زمینه استفاده از سایر فناوری ها نیز سبب شده است که استفاده از روش هایی نظیر CNG(گاز طبیعی فشرده شده) و هیدرات هم به عنوان راه حلی برای انتقال گاز به مناطق طولانی مطرح شوند 

قابلیت های گازطبیعی درجهان

تحولات ساختاری- تکنولوژیک در اقتصاد جهانی و در بخش انرژی از جمله ضرورت تنوع بخشیدن به منابع تامین انرژی، امنیت عرضه، رشد فزاینده مصرف انرژی در افق های بلند مدت و در کشورهای نوخاسته صنعتی ودرحال توسعه، نگرانی نسبت به آلودگی های محیط زیست، افزایش سریع مصارف محصولات گوناگون پتروشیمیایی و… گاز را به منزله یک منبع انرژی ونهاده صنعتی ممتاز در عرصه اقتصاد جهانی مطرح کرده است وروی این اصل ایران درآینده با ملاحظه گستردگی بازار گاز در سطح بین المللی می تواند در فرآیند باز آرایی اقتصاد ملی و بخش انرژی کشور به عرصه مبادلات جهانی گاز وارد شود. تحولات ساختاری- تکنولوژیک در اقتصاد جهانی و در بخش انرژی از جمله ضرورت تنوع بخشیدن به منابع تامین انرژی، امنیت عرضه، رشد فزاینده مصرف انرژی در افق های بلند مدت و در کشورهای نوخاسته صنعتی ودرحال توسعه، نگرانی نسبت به آلودگی های محیط زیست، افزایش سریع مصارف محصولات گوناگون پتروشیمیایی و… گاز را به منزله یک منبع انرژی ونهاده صنعتی ممتاز در عرصه اقتصاد جهانی مطرح کرده است وروی این اصل ایران درآینده با ملاحظه گستردگی بازار گاز در سطح بین المللی می تواند در فرآیند باز آرایی اقتصاد ملی و بخش انرژی کشور به عرصه مبادلات جهانی گاز وارد شود. 

مخازن نفتی و گازی مشترک ایران با کشورهای همسایه در حوضه زاگرس

مقدمه:
غنی بودن حوضه زاگرس از ساختارهای حاوی هیدروکربور در منطقه خاورمیانه موجب شده است که تعدادی از مخازن نفتی و گازی این منطقه به طور مشترک در بین کشورها واقع گردد. این مخازن به لحاظ زمین شناسی یکپارچه بوده ولی از لحاظ مالکیت اشتراکی است. رقابت بین کشورهای همسایه موجب شده است که این مخازن مرزی نسبت به مخازن درون کشور در اولویت بهره برداری قرار گیرد. علاوه بر این بزرگترین مخازن گازی و نفتی ایران در مرزهای سیاسی واقع شده اند. لذا شناخت بیشتر از این مخازن موجب بهره برداری بهتری از آنها خواهد شد. در اینجا به بررسی این مخازن می پردازیم.